پیشرفتهای خیرهکننده در حوزه فناوری، ابزارهای نوینی را برای مقابله با چالشهای یک بیماری مزمن مانند دیابت فراهم کرده است. زخمهای پای دیابتی، که اغلب به دلیل نوروپاتی و اختلال در خونرسانی، بهبودی کُندی دارند، نیازمند مداخلات پیشرفته هستند. در این میان، لیزر تراپی به عنوان یک روش مکمل و مؤثر، توجه بسیاری را جلب کرده است [۱].
اما وقتی صحبت از لیزر میشود، بیماران و مراقبین با طیف وسیعی از فناوریها، از جمله لیزر نور آبی با لیزر نور سبز، مواجه میشوند. واقعیت این است که هیچکدام از این لیزرها به تنهایی یک «درمان قطعی» یا «معجزه» نیستند؛ بلکه موفقیت در گرو درک تفاوت عملکردی آنها و استفاده دقیق از هر کدام در جایگاه صحیح خود است. این مقاله، با رویکردی علمی اما قابل درک، به بررسی نقش حیاتی این فناوریها در مسیر التیام زخم پای دیابتی میپردازد.
نقش لیزر تراپی در درمان زخم پای دیابتی
لیزر تراپی یک اصطلاح کلی برای استفاده از نور متمرکز (با انرژی پایین) برای تحریک فرآیندهای سلولی و تسریع التیام است. این روش به عنوان یک بخش کلیدی از رویکرد جامع کلینیک زخم دیابت در کنار خودمدیریتی (Self-Management) بیمار قرار میگیرد.
روشهای نوین درمان زخم دیابتی با لیزر
استفاده از لیزرهای کمتوان یا Light Emitting Diode (LED) درمانی (که گاهی به اشتباه لیزر تلقی میشود) با هدف اثرگذاری بر روی سه رکن اصلی مشکل دیابت صورت میگیرد: کاهش التهاب، افزایش گردش خون و تحریک ترمیم بافتی.
- تحریک میتوکندری: نور لیزر توسط میتوکندری سلولها جذب شده و فرآیند تولید انرژی (ATP) را افزایش میدهد. انرژی سلولی بیشتر، به معنای ترمیم بافتی سریعتر است.
- افزایش رگزایی: لیزر به تشکیل رگهای خونی جدید (آنژیوژنز) کمک میکند تا اکسیژن و مواد مغذی حیاتی به ناحیه زخم برسند.
اثر لیزر بر تسریع درمان زخم دیابتی
مطالعات نشان میدهند که لیزر تراپی یک مکمل قدرتمند برای سایر روشهای درمانی (مانند دبریدمان و پانسمانهای نوین) است. هدف اصلی، کاهش فاز التهابی زخم دیابت و سرعت بخشیدن به فاز تکثیری (Proliferative Phase) است. به زبان ساده، لیزر به بدن کمک میکند تا سریعتر «کلید روشن شدن» ترمیم را بزند.
تفاوتهای عملکردی لیزر نور آبی با لیزر نور سبز
د بررسی تفاوت لیزر نور آبی با لیزر نور سبز باید بگوییم، دنیای لیزرها بر اساس طول موج نور تقسیم میشود؛ این طول موج است که تعیین میکند نور تا چه عمقی نفوذ کند و کدام جزء از بافت هدف را جذب نماید.
| ویژگی | لیزر نور آبی (حدود ۴۷۰ نانومتر) | لیزر نور سبز (حدود ۵۳۲ نانومتر) |
| عمق نفوذ | بسیار کم (عمدتاً در سطح اپیدرم و درم فوقانی) | کمتر از آبی (هرچند در مقایسه با لیزرهای مادون قرمز نفوذ کمی دارد) |
| هدف اصلی | اثر ضدباکتریایی و ضدقارچی قوی (جذب توسط پورفیرینهای میکروبی) | اثر جذبکنندگی بالا توسط هموگلوبین (خون) |
| کاربرد درمانی | ایدهآل برای کاهش بار میکروبی زخمهای سطحی و درمان عفونت زخم دیابتی در مراحل اولیه (Photo-Dynamic Therapy) [۵]. | اصلیترین کاربرد در کلینیکهای عروقی برای انعقاد ضایعات سطحی عروقی (مانند ضایعات ناشی از دیابت) و کمک به افزایش موضعی گردش خون. |
| مذیت کلیدی | عملکرد سریع بر باکتریهای سطحی بدون آسیب به بافتهای زیرین. | بهبود موضعی جریان خون و هدف قرار دادن ساختارهای خونی در لایههای سطحی. |
منبع جدول: بر اساس مقایسههای فیزیکی-شیمیایی طول موجهای نور و کاربردهای بالینی منتشر شده در (۲۰۲۵) Archives of Physical Medicine and Rehabilitation
معنای این تفاوت: لیزر نور آبی مانند یک پاککننده قدرتمند در سطح زخم عمل میکند و در فرآیند درمان عفونت زخم دیابتی بسیار مؤثر است. در مقابل، لیزر نور سبز بیشتر یک ابزار عروقی است و نقش آن در تحریک مستقیم التیام زخم، کمتر از لیزرهای قرمز یا مادون قرمز است.
بررسی اثرات لیزر در درمان نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی (آسیب عصبی) یکی از عوامل اصلی ایجاد زخم پای دیابتی است. از دست دادن حس درد، باعث میشود بیمار متوجه آسیبهای کوچک نشود. تحقیقات نشان میدهند که لیزر تراپی (به ویژه لیزرهای مادون قرمز با نفوذ عمیقتر)، نه تنها بر خود زخم، بلکه بر روی این عامل ریشهای نیز اثرگذار است.
اثر لیزر بر تسریع درمان نوروپاتی دیابتی
- کاهش درد: لیزر با اثرگذاری بر پایانههای عصبی، به کاهش دردهای سوزشی و خوابرفتگی (شایع در نوروپاتی) کمک میکند.
- بازسازی عصبی: نور لیزر میتواند به فرآیند بازسازی و ترمیم بافتهای عصبی کمک کند و انتقال پیامهای عصبی را بهبود بخشد [۲]. این اثر به صورت بلندمدت، ریسک ایجاد زخمهای جدید را کاهش میدهد.
نکته حیاتی: برای درمان نوروپاتی دیابتی، معمولاً از لیزرهای با طول موج بلندتر (نور قرمز یا مادون قرمز) استفاده میشود، زیرا این نورها قابلیت نفوذ عمیقتری دارند و میتوانند به عصبها و ریشههای عصبی دسترسی پیدا کنند.
معجزه در انتخاب هوشمندانه لیزر نور آبی با لیزر نور سبز
«معجزه» نهفته در این فناوریها، در استفاده هوشمندانه و تخصصی از آنهاست. لیزر نور آبی به عنوان یک ابزار ضدعفونیکننده سطحی در مسیر درمان عفونت زخم دیابتی مفید است، در حالی که لیزر سبز نقش متفاوتی در مسائل عروقی ایفا میکند. التیام زخم پای دیابتی تنها زمانی به موفقیت میرسد که این درمانهای موضعی (اعم از لیزر) با مدیریت درونی قند خون، تغذیه و قانون طلایی آفلودینگ توسط بیمار و خانواده ترکیب شوند. بهترین نتیجه، در سایه همکاری بیمار با تیم تخصصی کلینیک زخم پای دیابت امید نو و استفاده از یک پروتکل درمانی جامع حاصل میشود.
کلینیک فوق پیشرفته درمان زخم دیابت امیدنو
کلینیک فوق پیشرفته درمان زخم دیابت امید نو، بهترین کلینیک با اریه رویکرد جدید درمان زخم پای دیابتی و فازبندی بهبود زخم پای دیابتی با کمک پزشکان فوق تخصص عفونی، پزشک متخصص زخم و مشاوره رژیم غذایی دیابتی ها، موثرترین درمان عفونت زخم با آنتی بیوتیک به بیماران ارایه می شود.
همچنین در این مرکز برای ترمیم کامل زخم های دیابت و جلوگیری از قطع عضو بیماران دیابتی خدمات پزشکی مانند: درمان زخم دیابت با بایوفیلر (بایو فیلر)، پانسمان نوین زخم دیابت ، خدمات اوزون تراپی، درمان زخم دیابت با پلاسما تراپی، درمان زخم دیابت با PRP ، خدمات لایت تراپی، خدمات الکتروکوتر ، خدمات وکیوم تراپی، لیزرتراپی زخم دیابت ارایه میکند. بیماران دیابتی میتوانند برای تعیین وضعیت عروق از خدمات ارزیابی عروق اندامی و جریان گردش خون در پاها از تستهای ABI و TBI در این مرکز بهره ببرند.
| سلب مسئولیت پزشکی: اطلاعات ارائهشده در این مقاله صرفاً جنبه عمومی و اطلاعرسانی دارد و نباید جایگزین تشخیص، درمان یا توصیههای پزشکی حرفهای تلقی شود. همواره برای هرگونه سؤال یا نگرانی در مورد وضعیت سلامتی خود، با پزشک متخصص واجد شرایط مشورت کنید و هرگز توصیههای پزشکی حرفهای را نادیده نگیرید یا به دلیل اطلاعات این مقاله، در مراجعه به پزشک تأخیر نکنید. |
سوالات متداول
سوالات متداولآیا لیزر تراپی یک درمان دردناک محسوب میشود؟
خیر، لیزر تراپی کمتوان (LLLT) که در درمان زخمها به کار میرود، یک روش غیرتهاجمی و کاملا بدون درد است. این فناوری، با هدف تحریک سلولی و نه تخریب بافتی استفاده میشود و گرمایی تولید نمیکند که موجب آسیب یا ناراحتی شود. در واقع، این روش اغلب به کاهش دردهای نوروپاتیک نیز کمک میکند.
تعداد جلسات و طول مدت مورد نیاز برای درمان زخم با لیزر به چه صورت است؟
پروتکل درمانی و تعداد جلسات کاملاً به تشخیص متخصص و وضعیت دقیق زخم (شامل اندازه، عمق و میزان بار میکروبی) بستگی دارد. غالبا، برای دستیابی به اثربخشی حداکثری و کنترل فاز التهابی، درمان به صورت فشرده و با مراجعات ۲ تا ۳ بار در هفته آغاز میگردد.
آیا لیزر تراپی میتواند جایگزین دبریدمان (برداشتن بافت مرده) شود؟
خیر، به هیچ وجه. لیزر یک مکمل درمانی قدرتمند است نه یک جایگزین برای اقدامات حیاتی. دبریدمان (پاکسازی بافت مرده و عفونی) یک مرحله بنیادین و غیرقابل حذف در آمادهسازی بستر زخم برای التیام است و لیزر صرفاً پس از این مرحله، به تسریع فرآیند ترمیم و بهبود کیفیت بافت کمک میکند.
چه نوع لیزری برای درمان زخمهای عمیقتر که به بافتهای زیرین رسیدهاند، مناسب است؟
برای زخمهای با عمق بیشتر، معمولا از لیزرهایی با طول موج بلندتر (نظیر نور قرمز یا مادون قرمز) استفاده میشود. این طول موجها دارای قابلیت نفوذ عمیقتری هستند و میتوانند انرژی لازم را به بافتهای زیرین، عضلات و عصبها برسانند تا فرآیند ترمیم را در سطوح عمیق نیز تحریک کنند. تشخیص نهایی نوع لیزر، بر عهده تیم تخصصی زخم است.
آیا امکان استفاده از لیزر تراپی بر روی پوست سالم (برای پیشگیری) وجود دارد؟
بله، در برخی پروتکلهای پیشگیری، از لیزر کمتوان بر روی نواحی اطراف زخم یا در نقاط فشار بالای پای سالم (بهویژه در بیمارانی با نوروپاتی پیشرفته) استفاده میشود. هدف از این اقدام، بهبود جریان خون موضعی و تقویت پاسخ سلولی در مناطق در معرض خطر است تا از ایجاد زخمهای جدید جلوگیری شود.
منابع معتبر
- Zaver, V., & Kankanalu, P. (2025).Diabetic Foot Ulcer: Negative Pressure Wound Therapy.StatPearls Publishing, NCBI Bookshelf.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK576388/
- Farouk, S., & Abdullah, A. A. (2025).Laser therapy for neuropathic pain and neuroinflammatory skin disorders. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation.
بررسی و تأیید پزشکی توسط: دکتر عالیه پوردست
دکتر عالیه پوردست، فوق تخصص بیماریهای عفونی و مسئول فنی کلینیک امیدنو این مقاله را از نظر علمی بررسی و تأیید کردهاند.
زمینه های تخصصی:
• تشخیص و درمان انواع عفونتها
• کنترل عفونتهای بیمارستانی
• مشاوره در زمینه پیشگیری از عفونتها